Finansal Olmayan Raporlama Yönergesi Nedir?
AB’de belirli şartları sağlayan büyük şirketlerin, 2018’den itibaren çevresel, sosyal ve yönetişimsel faaliyetlerine ilişkin bazı bilgileri kamuoyuyla paylaşması gerekmektedir. Firmaların çevreyi koruma çabalarını, çalışanlarına karşı davranışlarını, insan haklarına aykırı hareket etmemelerini, yolsuzlukla mücadelerini ve şirket yönetim kurullarında eşit temsiliyete yer vermelerini içeren beş temel konuyu kapsayan bildiriler Finansal Olmayan Raporlama Yönergesi (Non-Financial Reporting Directive–NFRD) kuralları ile düzenlenmektedir. NFRD, AB’de 28 üye ülkenin tamamında uygulanmaktadır.
NFRD kapsamına girebilmesi için şirketlerin 500’den fazla çalışanı olması gerekmektedir. NFRD’ye borsaya kote şirketler, bankalar, sigorta şirketleri ve ulusal makamlar tarafından kamu yararına çalışan kuruluşlar olarak belirlenen diğer şirketler olmak üzere AB genelinde yaklaşık 11.700 büyük şirket ve grup dahildir.
NFRD’nin amacı büyük şirketlerin finansal olmayan performanslarının, ilişkide oldukları yatırımcılar, sivil toplum kuruluşları, tüketiciler ve diğer paydaşlar tarafından değerlendirilmesi ve şirketleri sorumlu bir iş yaklaşımı geliştirmeye teşvik ederek şeffaflığın artırılmasıdır.
Ancak NFRD’nin sadece büyük şirketler tarafından uygulanıyor olması ve paylaşılan bilgilerin üçüncü taraflarca doğrulanmasının zorunlu olmaması, NFRD’nin kamuoyu tarafından “yetersiz ve güvenilmez” olarak algılanmasına neden olmuştur.
Bu durum, AB’de yeni bir raporlama yönergesi getirilmesine yönelik çalışmaları hızlandırmış ve Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (Corporate Sustainability Reporting Directive-CSRD) oluşturulmuştur.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Yönergesi Nedir?
CSRD, AB iklim hedefleri doğrultusunda şirketlere çevre, insan hakları ve sosyal standartlar üzerindeki etkilerine ilişkin daha ayrıntılı raporlama gereklilikleri getirmektedir. Komisyonun, CSRD ile ilgili ilk standartları belirleyen seti Haziran 2023’e kadar kabul etmesi beklenmektedir.
CSRD ile şirketler, sağladıkları bilgilerin güvenilirliğinin teyit edilebilmesi için bağımsız denetime ve belgelendirmeye tabi tutulacaklar. Finansal ve sürdürülebilirlik raporlamalarına eşit seviyede ağırlık verilerek yatırımcıların karşılaştırılabilir ve güvenilir verilere sahip olması amaçlanmaktadır. Şirketlerin erişilebilirliklerini artırmak için sürdürülebilirlik bilgilerini dijital platformlara da yüklemeleri gerekecektir.
CSRD’nin amacı daha ayrıntılı raporlama gereklilikleri getirerek sürdürülebilirlik raporlamasına ilişkin mevcut kurallardaki eksiklikleri gidermektir. İşletmelerin topluma ve çevreye etkilerinin açıklanmasının CSRD ile zorunlu hale gelmesiyle, işletmelerin daha şeffaf olmaları, yeşil aklamanın (greenwashing) sona ermesi ve finansal piyasaların güvenilirliğinin artmasıyla yatırımcıların yeşil dönüşümde daha fazla rol alması bekleniyor.
CSRD’nin Kapsamı
250 veya daha fazla çalışana,40 milyon avro gelir veya 20 milyon avro varlığa sahip olma standartlarından en az ikisini karşılayan herhangi bir büyük şirket CSRD’ye göre raporlama yapmak zorundadır.
Bu sebeple CSRD, NFRD’nin yaklaşık 4,5 katı olan Avrupa Ekonomik Alanı’ndaki 50.000 işletmeden sürdürülebilirlik raporu talep edecek. Bu şirketler ayrıca ortak oldukları şirketler için geçerli olan bilgileri de değerlendirmekten sorumlu tutulacaklar. Bu nedenle CSRD, Avrupa Ekonomik Alanı’ndaki işletmeleri NFRD’den daha fazla ilgilendirmektedir.
Avrupa menşeili olmayan şirketler için CSRD’ye uyarak sürdürülebilirlik raporu sağlama zorunluluğu, AB’de iki yıl üst üste 150 milyon avro net ciro elde eden ve AB’de 40 milyon avroyu aşan en az bir iştiraki veya şubesi bulunan tüm şirketler için geçerlidir. Bu şirketler, bu yönergede tanımlandığı şekilde çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) etkileri hakkında bir rapor sunmalıdır.
Avrupa Mali Raporlama Danışma Grubu (EFRAG), AB Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarının geliştirilmesinden sorumlu olacaktır. Avrupa Komisyonu, AB üye devletleri ve bazı Avrupa kuruluşlarıyla istişarelerin ardından standartların son halini yetkilendirilmiş bir kanun olarak kabul edecektir.
CSRD’nin Getirdiği Yükümlülükler
CSRD kapsamında, şirketlerden aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok bilginin paylaşılması istenecektir:
- İş modelinin, stratejisinin ve sürdürülebilirlik risklerinin ve fırsatlarının kısa bir açıklamasının yapılması;
- Net ESG hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerdeki ilerlemelerin ve (varsa) geçiş planlarının yıllık olarak yayınlanması;
- AB Taksonomisine uyum hakkında bilgi verilmesi;
- Uzun vadeli vizyona ve stratejiye sürdürülebilirliğin yerleştirilmesi;
- Sürdürülebilir bir ekonomik modelin paydaşı olma planlarının oluşturulması;
- Paris Anlaşması doğrultusunda küresel ısınmayı sınırlamak ve 2050 yılına kadar iklim nötr hale getirmek için alınacak önlemlerin belirlenmesi;
- Kömür, petrol ve doğal gaz yoğun faaliyetlerin durdurulmasına yönelik yol haritasının oluşturulması;
- Şirketi etkileyen sürdürülebilirlik konuları ve şirketin sürdürülebilirlik konuları üzerindeki etkisinin açıklanması (“çifte önemlilik” (double materiality) olarak adlandırılan bakış açısı);
- Sera gazı emisyon hedefleri;
- Sürdürülebilirlikle ilgili politikalar (sürdürülebilirlik konularıyla bağlantılı teşvik programları dahil);
- Sürdürülebilirlik konuları ile şirket operasyonlarının ve değer zincirinin mevcut ve potansiyel olumsuz etkilerine ilişkin olarak uygulanan durum tespiti süreçleri
CSRD Ne Zaman Uygulanmaya Başlanacak?
Yönetmeliğin 2024-2028 arasında dört aşamada uygulanması planlanıyor:
- Şu an NFRD’ye tabi olan büyük şirketler için 1 Ocak 2024 itibarıyla geçerli, 2024 mali yılı raporlamasını 2025’te teslim edecekler;
- Şu an NFRD’ye tabi olmayan büyük şirketler için 1 Ocak 2025 itibarıyla geçerli, 2025 mali yılı raporlamasını 2026’da teslim edecekler;
- Mikro işletmeler hariç listelenen KOBİ’ler için 1 Ocak 2026 itibarıyla geçerli, 2026 mali yılı raporlamasını 2027’de teslim edecekler;
- AB’de belirli şartları sağlayan üçüncü ülke firmaları için 1 Ocak 2028’de geçerli, 2028 mali yılına ilişkin raporlamayı 2029’da teslim edecekler.
Referanslar