Yeşil Bina Nedir? Yeşil Bina Danışmanlığı Nasıl Verilir?
Nüfus artışı, kentleşme ve sanayi devrimi; sınırlı doğal kaynakların kontrolsüz tüketimi, karbon ayak izinde artış ve doğal yaşam dengelerinin bozulmasına neden olmuştur. Bu etkilerin kaynaklarından biri; inşaat ve işletme aşamalarındaki faaliyetleri sebebiyle binalardır. İşte bu nedenle çevreye verilen zararın azaltılması ve kontrol altına alınabilmesi için alınan önlemlerden biri; doğa dostu bina, yani Yeşil Bina yapımına yönelmektir.
Yeşil Binalar; çevresel, toplumsal ve ekonomik birçok fayda ve avantaja sahiptir. Bu sayede de yeşil bina statüsüne sahip olmak, son yıllarda oldukça prestijli ve aranılan bir özellik haline gelmiştir.
Bir yapının yeşil bina olarak inşa edilmesi, değerlendirilmesi veya yeşil bina olabilmek için yenilenmeden geçmesi için yeşil bina sertifikasına sahip olması gerekir. Dünyada ve Türkiye’de en çok tercih edilen yeşil bina sertifikasyon sistemi LEED’dir (Leadership in Energy and Environmental Design). Yine Türkiye’de LEED’in ardından BREEAM sistemi gelir.
Sertifikalar, Yeşil Bina Uzmanları aracılığı ile alınabilir. Yetkili kuruluşlar tarafından akredite edilmiş uzmanlar, profesyonel ve lisanslı ekiplerden oluşur.
Ekipler, sertifikasyon için başvurulan binaların Danışmanlığını yaparlar. Sertifikasyon sürecinde danışmanlar, binaların ön koşulları sağlayıp sağlamadıklarına bakar, kriterlere uygunluklarını belirler ve mümkünse yetkili kuruluşlarca tanımlanan standartları sağlamayabilmek için izlenebilecek stratejileri belirtirler.
DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN
Yeşil Bina Danışmanlık Çerçevesi
Çevreye duyarlı yapı sertifikaları, diğer bir deyişle Yeşil Bina Sertifikaları, standardize edilen ve gerektiğinde geliştirilip güncellenen kurallara göre belirlenir ve sayıları birden fazladır. Değişiklik gösteren çevresel koşullar ve mevcut teknolojiler, ülkelerin yeşil binalar için kendi standartlarını gelişmelerini gerektirmiştir. Bu nedenle de dünyada birçok yeşil bina sertifika sistemi bulunur. Yeşil bina danışmanları da bu sertifika sistemlerinin yöntemlerine göre hizmet verir.
Yeşil binalar inşaat sektörü ve sürdürülebilirliğin kesişim noktasıdır. Binaların tasarım, uygulama ve işletmelerinde su, enerji ve ham maddeyi verimli kullanması, çevreye minimum oranda zarar vermesi, içinde yaşayan insanlara sağlıklı ve konforlu bir alan sunması için çeşitli stratejiler ve yöntemler kullanılır. Bunlar da binanın yapısına göre değişiklik gösterebilir. Yeşil bina danışmanları, bu yöntem ve stratejilerin planlanması ve uygulanmasında yol gösterir ve binaların performanslarını değerlendirirler.
Yeşil bina danışmanlığı, uluslararası yeşil bina sertifika sistemleri standartlarını izleyerek binaların tüm yaşam döngülerini gözetir. Planlama aşamasından arazi seçimine, bina kabuğu tasarlanmasından enerji sistemlerine, su yönetiminden aydınlatma, malzeme seçimi, iç hava kalitesi ve bina işletimine kadar sürdürülebilir yöntemlerle çalışır.
Yeşil bina uzmanları, sertifika alma uygunluklarını belirlemenin yanında yapıların çevreye duyarlı şekilde inşası ve/veya yenilenmeleri için de danışmanlık verirler.
Yeşil Bina Uygulama Alanları
Şahıslara ait konutlardan sitelere, ticari yapılardan mahallelere geniş bir çerçevedeki yapılar için, binaların tasarımlarından kullanımına, tüm yaşam döngülerine yönelik uygulanabilir.
Yeşil bina uygulama sistemlerine iş merkezleri, okullar, mağazalar, apartmanlar, spor ve kongre merkezleri, tarihi binalar, belediye binaları, hastaneler; kısacası tüm bina türleri için başvurulabilir.
Yeşil Bina Uygulama Örnekleri
- Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemlerinde yakıt tüketimi iyileştirmeleri
- Güneş panellerinin kullanımı ve artırılması
- Geri dönüşüm materyallerinin kullanılması
- Peyzaj tasarımları ile su tüketiminin azaltılması
- Yenilenebilir enerji sistemleri kullanımının artırılması
- Doğal ışık kullanımının artırılması
- Temiz hava dengesinin kurulması
- Sürdürülebilir iç tasarım çalışmaları
- Mevcut binalarda iyileştirme
- İçinde ve yakınında bulunulan doğal çevreyle uyum
- Yalıtım sistemleri sayesinde enerji tasarrufu
Yeşil Bina Neden Gereklidir?
Yeşil Binalar, yapıların ömürleri süresince çevreye minimum oranda zarar veren, çevreyi ve insan sağlığını koruyan ve doğal kaynak kullanımını optimize eden tasarım ve işletim sürecini standardize eder, destekler ve yayar.
Çevre dostu yapılanmanın çevresel, ekonomik ve toplumsal alanlarda birçok pozitif etkisi vardır.
Çevresel boyutta;
* İnşaat kaynaklı kirliliğin azaltılması,
* Karbon ayak izinin düşürülmesi,
* Işık kirliliğinin azaltılması,
* Yeşil alanların artırılması,
* Isı adası etkisinin düşürülmesi,
* Fosil yakıt tüketiminin azaltılması ve yenilebilir enerji kaynaklarına yönenilmesi,
* Atık miktarının azaltılması ve geri dönüşüme kazandırılmaları,
* Küresel ısınmasının azaltılması,
Toplumsal boyutta;
* Sağlıklı ve güvenli iç mekân kullanımının artırılması,
* İç hava kalitesinin artırılması,
* Gün ışığı ve manzara gibi mimarı araçlardan faydalanma,
* Düşük salınımlı malzeme kullanımı,
Ekonomik boyutta ise;
* İleriye yönelik kayıpları düşürerek kazanç sağlama,
* Enerji tüketiminin azaltılması,
* Su tüketiminin azaltılması,
* Binanın işletim maliyetlerini azaltarak varlık değerinin artırılması,
* Dünya’da birçok şehirde vergi indirimi, kredi inisiyatifi, imar izni gibi avantajlara sahiptir.
LEED Sistemi Danışmanlığı
LEED, dünyada ve Türkiye’de en çok tercih edilen yeşil bina sertifika sistemidir.
USGBC (United States Green Building Council), yani Amerikan Yeşil Binalar Konseyi tarafından geliştirilen LEED’in temel amacı, sürdürülebilir düzenler yaratan yeşil bina kavramının oluşumuna öncülük etmek ve bilinci yaymaktır.
LEED ilk kez Amerika’da verilmeye başlandığı 1998 senesinden itibaren kendini ve ölçüm kalitesini geliştirmiş ve başka ülkelere de yayılarak binlerce binanın sertifikalandırılmasını sağlamıştır.
Bir binanın yeşil bina olarak sertifikalandırılması için, lisanslı LEED Sistemi Danışmanları tarafından kontrol edilerek gerekli ön koşulları sağlaması ve her biri maksimum bir puan değerine sahip kriterlere göre değerlendirilmesi gerekir.
Lisanslı LEED Danışmanı olabilmek için; yeşil bina sektöründe çalışıyor olmak, USGBC’ye gerekli sınav ve kayıt ücretlerini ödeyerek yeşil bina eğitimlerini almak ve bazı sınavlardan geçmek gereklidir.
Akredite kuruluşlarda çalışan Yeşil Bina Uzmanları, binalar ve yapılar için danışmanlık verebilir ve binaların sertifikasyon sürecini yürütürler. Yeşil bina kriterlerini sağlayan binalar ise başvuru sonucunda USGBC tarafından sertifikalandırılırlar.
LEED Yeşil Bina kriterleri ve bunlardan alınabilecek maksimum puanlar aşağıdaki gibidir:
- Sürdürülebilir Araziler (Sustainable Sites) – 10 Puan
- Su Verimliliği (Water Efficiency) – 11 Puan
- Enerji ve Atmosfer (Energy and Atmosphere) – 33 Puan
- Malzeme ve Kaynaklar (Materials and Resources) – 13 Puan
- İç Ortam Kalitesi (Indoor Enviromental Quality) – 16 Puan
- İnovasyon (Innovation) – 6 Puan
- Bölgesel Öncelik Kredileri (Regional Priority) – 4 Puan
- Yerleşim ve Ulaşım (Location and Transport) – 16 Puan
Binalar, topladıkları puanlara göre ise şu şekilde derecelendirilirler:
- LEED Sertifika (LEED Certified) 40-49 puan,
- LEED Gümüş (LEED Silver) 50-59 puan,
- LEED Altın (LEED Gold) 60-79 ve
- LEED Platin (LEED Platinum) 80-110 puan
LEED Sertifika Sisteminin Amacı
*Yeşil bina bilincini artırmak ve yaymak
*Ölçülebilir ve uygulanabilir standartlar oluşturmak
*Çevre dostu bina yapımını, tasarımdan kullanıma bütünsel olarak tanımlamak
*Piyasaları çevre dostu bina yapılandırmalarına yönlendirmek ve rekabet oluşturmak
*Yapı piyasasını “Yeşil Bina” ölçütlerine uyumlu ve onu tanıyacak şekilde dönüştürmek
*Enerji ve su, fosil yakıt gibi doğal kaynak tüketimini minimum düzeyde tutmak, karbon salınımını azaltmak, kaynak kullanımı düşürmek ve iç ortam kalitesini artırmak
BREEAM Sistemi Danışmanlığı
BREEAM, 1990 yılında İngiltere’de geliştirilmiş bir Yeşil Bina derecelendirme sistemidir.
Bina ölçeğinde sürdürülebilir tasarım, uygulama ve işletme standartları belirleyen BREEAM, günümüzde dünyanın birçok ülkesinde ve Türkiye’de en çok tercih edilen bir sistemlerden biridir.
BREEAM, yeşil binaları Geçer, İyi, Çok İyi, Mükemmel veya Olağanüstü seviyelerinde derecelendirilir. Binanın tasarım, inşaat, malzeme tedariki ve işletme süreçlerini, her birinin maksimum yüzde ağırlığı olan belirli kriterler ve bölge şartlarına göre değerlendirir ve puanlandırır.
Puanları belirleyecek bina performansı başlıkları ve maksimum yüzde ağırlıkları aşağıdaki gibidir:
* Bina Yönetimi: Yönetime bağlı çevreci standartlar (%12)
* Sağlık ve İyi Hal: Binalardaki insan sağlığı ve konforu (%15)
* Enerji: Enerji tüketimini azaltan ve yenilenebilir kaynaklara yönelme (%19)
* Su: Su tüketimini azaltan sistemler (%6)
* Arazi Kullanımı ve Ekoloji: Zarar verilmemiş arazi kullanımı ve biyo-çeşitliliği korumaya teşvik (%10)
* Ulaşım: Bisiklet ve toplu taşıma teşviki (%8)
* Malzeme: Kullanılan malzemelerin çevresel etkileri (%12,5)
* Atıklar: Atık miktarı ve geri dönüşüm oranı (%7,5)
* Kirlilik: Sera gazı emisyonları, ışık-gürültü kirliliği, toprak ve su kirliliği kontrolü (%6,5)
* İnovasyon: İnovatif sürdürülebilirlik fikirleri (%10)
BREEAM’in geçer, iyi, çok iyi, mükemmel veya olağanüstü dereceli sertifikalarına hak kazabilmeleri için bina performanslarının aşağıdaki gibi olması beklenir:
- BREEAM Geçer Sertifikası (Pass) > 30%
- BREEAM İyi Sertifikası (Good) > 45%
- BREEAM Çok İyi Sertifikası (Very Good) > 55%
- BREEAM Mükemmel Sertifikası (Excellent)> 70%
- BREEAM Olağanüstü Sertifikası (Outstanding) > 85%
BREEAM sertifikasyon süreci de BRE Grubu tarafından akredite edilmiş, lisanslı Yeşil Bina Uzmanları tarafından yürütülür.