Sürdürülebilirlik Nedir?
Sürdürülebilirlik kavramı, genel anlamıyla, devamlı olarak var olabilme demektir. 21. yüzyılda ise daha çok, insanlığın doğal kapasitenin sınırlarına göre yaşayabilmesi ve doğal kaynakların devamlılığını sağlayacak dengeli bir ortam yaratabilmesi anlamına gelir.
Günümüz çevresel sorunları karşısında insanların, şirketlerin, ülkelerin yaşam biçimleri sonucu doğada bıraktıkları etkileri anlayabilmeleri ve zararları minimum orana indirebilmeleri için sosyo-politik önlemler almaları gerekir. Bu nedenle sürdürebilirlik kavramı geniş bir anlam içerir.
Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu (WCED), 1987 yılında, sürdürülebilirliği “gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini riske atmadan bugünün ihtiyaçları için yapılması gereken çalışmalar” olarak tanımlamış ve anlamı tek bir çatı altında toplamıştır.
Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilirlik Raporu Nedir?
Kurumsal sürdürülebilirlik, teknolojik gelişmeler ve bilgiye ulaşım kolaylığı nedeniyle şirketler için günümüzde oldukça önemli bir konuma ulaşmıştır. Haberleşme ve iletişim ağlarının gelişmesi, şirketlerin potansiyelleri ve gelecekleri hakkında yatırımcılara, paydaşlara ve müşterilere gözlem şansı verir.
Kurumsal sürdürülebilirlik, şirketlerin doğa üzerinde bıraktıkları tahribatı en aza indirmek ve bu çerçevede yaşamaya devam edebilmek için yapılması gereken çalışmalar bütünüdür. Çevresel faktörlerin yanında şirketler, sosyal ve ekonomik boyutta da etkiledikleri alanların hayat standartlarını artırmayı hedefler.
Şirketler, kurumsal sürdürülebilirliğe yaptıkları katkıları, Sürdürülebilirlik Raporları ile kanıtlama şansına sahiptir.
Sürdürülebilirlik raporları, şirket proje ve faaliyetlerinin, çevreye ve insan yaşamına zarar vermeyen ve enerji kaynaklarını dengeli şekilde kullanacak bir çalışma sistemine sahip olduğunu tescilleyen raporlardır.
Raporlama, şirketlerin sadece çevresel sorunlardaki sorumluklarını anlamaları ve azaltmaları için değil var olan riskleri belirleyip paydaş katılım süreçlerini en iyi şekilde yönetebilmeleri ve riskleri fırsata dönüştürmeleri için de bir araçtır. Kurumsal sürdürülebilirlik stratejileri sayesinde çevresel faktörler ve risk yönetimini şeffaf bir şekilde paylaşır ve kâr ve gelişme hedeflerine ulaşmada sağlam adımlar atabilirler.
DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN
Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Hazırlanır?
Sürdürülebilirlik raporu hazırlanırken tek bir raporlama yönteminden bahsedilmez. Farklı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlar vardır ve şirketler kendi yapılarına uygulanabilecek standartlar arasından seçim yapmakta özgürdür. Şirketlerin raporları ne sıklıkta ve yöntemle paylaşacakları da kendi tercihlerine bırakılır.
Standartlar değişkenlik gösterir ancak temelde şirketin kaynak kullanımı, çevre politikaları, insan hakları ve yaşam şartlarına yönelik kıstasları vardır.
Standartlar çerçevesinde incelemeler ve çalışmalar yapılır, riskler belirlenir, iyileştirme stratejileri geliştirilir ve raporlanır.
Kurumsal sürdürülebilirlik raporlama çalışmaları için uluslararası geçerliliğe sahip standartlar belirleyen 3 rehber vardır:
- Küresel Raporlama Girişimi (GRI)
- Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC)
- Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) Standardı
Günümüzde, dünyada en çok tercih edilen raporlama standardı ise Küresel Raporlama Girişimi (GRI)’dır.
Ülkemizde de en çok başvurulan sistem olan GRI’ya geçmeden önce kısaca UNGC ve OECD standartlarına bakalım:
Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UN Global Compact) (UNGC), sürdürülebilir yöntemleri ve sosyal sorumluluk politikalarını benimsemeleri için şirketleri teşvik eden, BM tarafından geliştirilmiş, rehber niteliğindeki kurallardır. Bağlayıcı olmayan bu kurallar; insan hakları, işçi hakları, çevre ve yolsuzlukla mücadele başlıkları altında toplanır.
Ekonomik Kalkınma İşbirliği Örgütü (Organisation for Economic Co-operation and Development) (OECD) ise tarımdan inovasyona ekonomiden sağlığa pek çok farklı alanda; şehir, ülke, şirket, kurum, vs. birçok boyutta çeşitli standartlar belirlemiştir ve düzenli olarak halka açık şekilde raporlamalar yapar. Örgüt, kurumsal sürdürülebilirlik çerçevesinde ise yeşil büyüme ve sürdürülebilir kalkınma başlıkları altında rehber niteliğinde çalışmalar ve raporlar yayınlamaktadır.
GRI Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Hazırlanır?
Küresel Raporlama Girişimi (Global Reporting Initiative) (GRI); işletmeler, devlet yönetimleri ve diğer kurum ve kuruluşlara, iklim değişikliği, insan hakları ve yolsuzlukla mücadele gibi konular üzerindeki etkilerini anlamaları ve sürdürülebilir yöntemler geliştirebilmeleri için rehberlik eden uluslararası bağımsız bir kuruluştur.
GRI Sürdürülebilirlik Raporu; nüfus artışı, enerji kullanımı, sanayileşme, kentlileşme gibi eylemlerin dünya ve sürdürülebilir ekonomi üzerindeki etkilerini anlayıp risk yönetimi ve iyileştirmeler için firmaları teşvik eder. Farklı bölgeler ve büyüklükteki kurum ve kuruluşların başvurabileceği; güvenilir, anlaşılır ve şeffaf bir yöntem sunar.
GRI Raporlama, firmaların ekonomik, çevresel ve sosyal ana başlıkları altında belirlenen birçok standart çerçevesinde hazırlanır.
Raporlama sonucunda firmanın sürdürülebilirliği ölçülebilir seviyede değerlendirilir.
GRI Sürdürülebilirlik Raporu Standartları Nelerdir?
GRI standartları, tüm dünyada en çok başvurulan sürdürülebilirlik raporlaması sistemidir.
Yenilenen şartlar ve teknolojilere göre seneler içinde güncellenmeye devam edilen sistem, 1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren G4 kılavuzundan GRI standartlarına geçmiş ve gelişen yapısı sayesinde güvenilirliğini artırmıştır.
Sistemin başlıkları şu şekildedir:
Evrensel Standartlar (GRI 101-103)
Tüm kuruluşlar için geçerli kurallardır, çeşitli konularla ilgili veri toplanır ve yönetim şekillerine bakılır.
- Kuruluş (GRI 101: Foundation)
- Genel Açıklamalar (GRI 102: General Disclosures) ve
- Yönetim Yaklaşımı (GRI 103: Management Approach) olmak üzere 3 başlığı vardır.
Ekonomik Standartlar (GRI 201-206)
Kuruluşun ekonomik konulardaki önemli etkilerini inceler ve aşağıdaki başlıklar altında değerlendirilir:
- Ekonomik Performans
- Pazar Varlığı
- Dolaylı Ekonomik Etkiler
- Satın Alma Uygulamaları
- Yolsuzlukla Mücadele
- Rekabet Karşıtı Davranış
Çevresel Standartlar (GRI 301-308)
Kuruluşun çevresel konulardaki önemli etkilerini inceler ve aşağıdaki başlıklar altında değerlendirilir:
- Malzemeler
- Enerji
- Su ve Atıkları
- Biyoçeşitlilik
- Emisyonlar
- Atıklar
- Çevresel Uyum
- Tedarikçi Çevresel Değerlendirme
Sosyal Standartlar (GRI 401-419)
Kuruluşun sosyal konulardaki önemli etkilerini inceler ve aşağıdaki başlıklar altında değerlendirilir:
- İstihdam
- Çalışma / Yönetim İlişkileri
- İş Sağlığı ve Güvenliği
- Eğitim ve Öğretim
- Çeşitlilik ve Eşit Fırsat
- Ayrımcılık Yasağı
- Örgütlenme Özgürlüğü ve Toplu Pazarlık
- Çocuk Emeği
- Zorunlu Çalışma
- Güvenlik Uygulamaları
- Yerli Halkların Hakları
- İnsan Hakları Değerlendirmesi
- Yerel Topluluklar
- Tedarikçi Sosyal Değerlendirme
- Kamu Politikası
- Müşteri Sağlığı ve Güvenliği
- Pazarlama ve Etiketleme
- Müşteri Gizliliği
- Sosyoekonomik Uyum
İyi Bir Sürdürülebilirlik Raporu Nasıl Olmalıdır?
- Şeffaf, kıyaslanabilir ve anlaşılır olmalı
- Bütünlük göstermeli
- Şirketin sürdürülebilirlik alanındaki performansını en geniş çerçevede değerlendirmeli
- Öncelikler belirlenerek ayrıntılı şekilde data toplamalı
- Sürekliliğin ve değişimlerin takibi için yıllık ya da iki yıllık dönemlerle raporlanmalı
- Birbirini takip eden raporlar tutarlı olmalı ve gelişme gösterebilmeli
- Kurumun çevresel, sosyal ve ekonomik boyutlardaki performansını açıklama ve geliştirmeyi hedeflemeli
- Yenilikçi yaklaşımlarda bulunabilmeli ve
- Risk yönetimi ihtiyaçlarına cevap verebilmelidir.
Sürdürülebilirlik Raporu Hazırlarken Nelerden Kaçınılmalıdır?
- Rapor, sadece bir pazarlama unsuru olarak görülmemeli, sürdürülebilirlik kavramı gerçekten benimsenmelidir. Aksi taktirde gelişme gösterilemez ve bu durum samimiyete olan inancın kaybolmasına neden olur.
- Ek bir çalışma şeklinde uygulanacak kurumsal sosyal sorumluluk olarak değil, şirketin ana stratejilerinden biri olarak görülmelidir.
- Sadece itibar için yapılmamalıdır.
- Düşük kapsamlı değil, sürdürülebilirlik performansını en geniş şekilde değerlendirecek büyüklükte yapılmalıdır. Aksi taktirde karşılaştırılabilirlik, kalite ve dolayısıyla kuruluşa duyulan güven azalacaktır.