İklim krizinin etkisiyle beraber, kurumsal sürdürülebilirlik kavramı iş dünyasında artık sürekli olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kavram; sürdürülebilirlik hedefinin, yani çevreye zarar vermeden sağlanan kalkınma ile temiz bir geleceğe ulaşma hedefinin kurumsal boyutunu oluşturmaktadır.
Firmalar, markalarını sürdürülebilirlik çerçevesinde geleceğe taşırken ESG (Çevresel-Sosyal-Yönetişim) performanslarını artırarak yatırım değerlerini yükseltmeyi amaçlamaktadır. Kurumsal sürdürülebilirlik raporlamaları bu noktada devreye girerek firmalara gerekli stratejik araçları sağlamaktadır.
Kurumsal sürdürülebilirlik nedir, kurumsal sürdürülebilirliğin çevresel, sosyal ve ekonomik boyutları nelerdir ve son olarak da kurumsal sürdürülebilirlik raporlamaları hakkında bilgi almak için bu yazımızı okuyabilirsiniz.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Nedir?
Kurumsal sürdürülebilir kavramı; ticari faaliyetlerinin büyüme, verimlilik ve değer yaratma odağında sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirmesi anlamına gelmektedir. Bu kavram, büyüme odaklı geleneksel bakış açısıyla çevresel ve sosyal değerleri öne çıkaran alternatif bir yaklaşımı birleştirir. Bu sayede ekonomik çıkarlara çevreye zarar vermeden ve sosyal anlamda değer yaratarak ulaşılmış olur.
Yönetim stratejisi olarak öne çıkan sürdürülebilirlik yaklaşımı, tüm iş süreçlerinde devamlılığın esas alınması anlamına gelir. Geleceğe dönük bir yönetim anlayışı geliştirmek, firmaların faaliyetlerini en etkili şekilde sürdürülebilmeleri için çok önemlidir.
Firmaların çevresel ve sosyal anlamda daha sorumlu olmaları kurumsal anlamda sürdürülebilirlik hedeflerini gerçekleştirmenin ön koşuludur. Bu kapsamda, ürün ve servisleri geliştirirken kaynak kullanımı, emisyonlar, atık yönetimi ve etik değerler gibi birçok alanda strateji ve planlama geliştirilmesi gerekmektedir.
Firmaların ürün ve servislerinin yaşam döngüleri boyunca ortaya çıkan etkisine ek olarak tedarik zinciri boyunca oluşan etkileri de hesaba katmak gerekmektedir. Kurumsal sürdürülebilirlik, firmaların bütüncül bir yaklaşımla sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için çalışmalarını gerektirmektedir.
Kurumsal sürdürülebilirliğin işletmelere sağladığı faydaları listeledik:
- Verimlilik,
- Sürdürülebilir büyüme,
- Marka itibarını koruma,
- Etkili risk yönetimi,
- Paydaşlarla etkili iletişim.
Kurumsal sürdürülebilirlik kavramının geniş kapsamı, bu kavramın farklı boyutları bir araya getiren bir yapıda olmasından kaynaklanmaktadır. Bu boyutlar; çevresel, sosyal ve ekonomik boyut olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kurumsal Sürdürülebilirliğin Boyutları
Kurumsal sürdürülebilirliğin 3 boyutu;
- Çevresel,
- Sosyal ve
- Ekonomik
olarak birbirleri ile iç içe geçmiş bir yapıda incelenebilir.
Bu iç içe geçen bağlantılı yapı, herhangi bir boyuttaki sürdürülebilirlik hedeflerinin diğer boyutlardan bağımsız olmadığını gösterir. Bir başka değişle, kurumsal anlamda sürdürülebilir olabilmek için her boyutta iyileşme ve gelişme çalışmaları yapılması gerekmektedir.
Kurumsal sürdürülebilirliğin 3 boyutunu daha yakından tanıyalım:
Çevresel Boyut
Kurumsal sürdürülebilirliğin çevresel boyutu, iş faaliyetleri sonucunda çevreye verilen etkiyi ifade etmektedir. Kurumsal ve ticari faaliyetler kapsamında kullanılan alanlar da sürdürülebilirliğin çevresel boyutu içerisinde değerlendirilmektedir.
Firmalar, geliştirdikleri ürünlerinin üretiminden dağıtımına kadar birçok alanda çevresel etki bırakmaktadır.
Firmaların çevresel etkileri arasında:
- Ortaya çıkan sera gazı misyonlar (Kapsam 1, 2 ve 3),
- Meydana gelen atıklar,
- Biyoçeşitliliğe etki,
- Tedarik zincirinde oluşan çevresel etkiler ve
- Üretim amaçlı kullanılan alanlar yer alır.
Bu etkileri daha net bir şekilde ifade edebilmek için karbon ayak izi kavramı geliştirilmiştir. Karbon ayak izi, insan faaliyetleri sonucunda çevreye verilen zararın karbon dioksit (CO2) eş değeri cinsinden gösterimidir.
Ürün ve servislerin tüm yaşam döngüsü boyunca çevreye etki bıraktığını da unutmamak gerekir. Bu sebeple, daha çevreci bir tedarik zinciri oluşturulması gerekmektedir. Kurumsal sürdürülebilirlik alanında atılım yapmak isteyen firmalar, tüm iş ortaklarının çevresel etkilerini de göz önünde bulundurmalıdırlar.
Sosyal Boyut
Kurumsal sürdürülebilirliğin sosyal boyutu; çalışanlar, paydaşlar ve kuruluşun faaliyetlerinin etkilediği toplum olmak üzere 3 temel alanı kapsamaktadır. Bu alanlarda yapılan iyileştirmeler firmaların geleceğe dönük bir şekilde değer yaratma yeteneğini güçlendirmektedir.
Çalışanlara gelişim ve eğitim fırsatları tanınması, iç ve dış paydaşlarla etkili iletişim sağlanması ve toplumsal fayda üreten projelere imza atmak sosyal boyut içerisinde değerlendirilmektedir. Aynı zamanda, adil maaş ve iş etiği gibi kavramlarla iş gücünün motivasyonu sağlanarak en etkili şekilde yönetilmesi kurumlara önemli faydalar sağlamaktadır.
Firmalar gerek yatırımları gerekse ticari uygulamaları sonucunda toplumsal etki kapasitesine sahiptir. Bu etkinin başarılı bir şekilde yönetilerek herkes için değer yaratan süreçler oluşturulması, sosyal boyutta sürdürülebilirliğin sağlandığını göstermektedir. Ek olarak, iç ve dış paydaşlarla iletişim, firmalara birçok alanda stratejik bir değer katmaktadır. Toplum merkezli üretim anlayışı benimsemek için sağlıklı ve güvenilir bir zeminde iletişim kurulması gerekmektedir.
Ekonomik Boyut
Kurumsal sürdürülebilirliğin ekonomik boyutu finansal çıkarlar ile ilgilidir. Bu boyutta, firmaların faaliyetlerine devam edebilme yeteneğinin belirleyicisi olan ticari kaygılar öne çıkmaktadır. Bu kapsamda, firmaların yer aldıkları toplum içerisinde ekonomik değer yaratabilmeleri gerekmektedir.
İlgili ticari faaliyetler, diğer boyutlarla yakın bir ilişki içerisindedir. Yani, ekonomik çıkarlar, sosyal ve çevresel boyutlardaki gelişmelerden bağımsız değildir. Başka bir deyişle, uzun vadede değer yaratan bir markaya sahip olmak için ticari faaliyetlerinin sosyal ve çevresel faaliyetlerle uyum içerisinde gerçekleşmesi gerekmektedir.
Kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerinin gerçekleştirilmesi firmanın kazanç hedefleri ile etik değerleri arasında bir uyum olmasına dayanmaktadır. Çevrenin veya toplumun zarar gördüğü ticari faaliyetler uzun vadede marka imajına ve kârlılığa zarar vermektedir.
Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlamaları
Firmalar, faaliyetleri sonucunda bıraktıkları etkileri şeffaf bir şekilde raporlama ve belirlediği hedefleri gösterme amacıyla kurumsal sürdürülebilirlik raporlamaları hazırlamaktadırlar. Çevresel, sosyal ve ekonomik etkileri bütüncül bir yaklaşımla ele alan firmalar, bu raporlamalar sayesinde geleceğe yönelik büyüme stratejisi geliştirmektedirler.
Kurumsal sürdürülebilirlik raporlamaları hazırlamak isteyen firmalara ilgili yönergeleri sunan birçok standart belirleyici bulunmaktadır. Bu sayede, belirli standartlarda hazırlanan raporlar ile uluslararası alanda geçerliliği olan bir şekilde kurumsal sürdürülebilirlik hedef ve faaliyetlerinin iletişimi sağlanmış olur.
Sürdürülebilirlik raporlamaları alanında birçok yönerge ve standart bulunmaktadır. Bu standartlar raporlama için gerekli olan çerçeveyi sunmaktadır:
- Global Reporting Initiative (GRI),
- Carbon Disclosure Project (CDP),
- Climate Disclosure Standards Board (CDSB),
- International Integrated Reporting Council (IIRC),
- Dow Jones Sustainability Index (DJSI),
- Sustainability Accounting Standards Board (SASB),
- UN Sustainable Development Goals (SDGs).
Kurumsal sürdürülebilirlik alanındaki raporlamalarda GRI Standartları yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu raporlama standardı, firmalara belirli yönergeler çerçevesinde kurumsal sürdürebilirlik hedeflerini ve performanslarını başarılı bir şekilde gösterme fırsatı vermektedir.
Global Reporting Initiative (GRI)
GRI, diğer adıyla Küresel Raporlama Girişimi, tarafından oluşturan Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması Standardı, firmalara; çevresel, sosyal ve ekonomik alanlardaki etkilerini raporlamaları için rehberlik etmektedir. Kurumsal sürdürülebilirliğin 3 boyutuna da önem veren bir raporlama çerçevesine sahiptir.
İşletmeler, şehirler, ülkeler ve diğer kurum ve kuruluşlar tarafından hazırlanabilen GRI raporlamaları, şeffaflık ve sorumluluk prensipleri üzerine kuruludur. Bu raporlar hem genel hem de detaylı bir yapıyla ESG (Çevresel-Sosyal-Yönetişim) performansının ortaya konulmasını sağlar.
GRI Standartları çerçevesinde bir raporlamada yer alan birçok başlık/alt başlık vardır. Bu başlıklardan hangilerinin raporlamada yer alması gerektiği, sürdürülebilirlik raporlamasının kapsamına göre değişiklik göstermektedir.
- GRI 101: Temel
- GRI 102: Genel Beyanlar
- GRI 103: Yönetim Yaklaşımları
- GRI 200: Ekonomik Konulara İlişkin Beyanlar
- GRI 300: Çevresel Konulara İlişkin Beyanlar
- GRI 400: Sosyal Konulara İlişkin Beyanlar
Semtrio, sürdürülebilirlik danışmanlığı kapsamında kurumsal sürdürülebilirlik alanında güçlenmek ve uluslararası standartlarda rapor hazırlamak isteyen firmalara stratejik destek sunmaktadır.